منشاءیابی رسوبات تپه های ماسه ای به روش انگشت نگاری در منطقه گچین بندرعباس

شناخت منشأ تپه های ماسه ای در مطالعات کنترل فرسایش بادی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روش های سنتی، روش انگشت نگاری یا به عبارتی منشأیابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است. در این روش خصوصیات فیزیکی، ژئوشیمیایی و آلی رسوب و منابع آن برای تعیین منابع اصلی رسوب و اهمیت نسبی آنها مورد استفاده قرار می گیرند. در روش یاد شده با استفاده از ترکیبی مناسب از خصوصیات جدا کننده منابع رسوب، سهم این منابع در تولید رسوب تعیین می شود. در این تحقیق سعی شده که با بهره گیری از ترکیبی مناسب از عناصر ژئوشیمیایی که قادر به جداسازی کاربری های مختلف اراضی می باشند، سهم کاربری ها در تولید رسوب تپه های ماسه-ای در منطقه گچین واقع در شهرستان بندرعباس تعیین شود. در این تحقیق ابتدا تعداد 28 نمونه از منابع احتمالی رسوبات و تپه های ماسه ای برداشت گردید و سپس دانه بندی نمونه ها انجام شد و بعد از به دست آوردن داده های مورد نظر روش های آماری مانند آنالیز تجزیه واریانس، کروسکال والیس و تحلیل تشخیص به منظور بررسی توان ردیاب ها و تعیین ترکیب بهینه از ردیاب ها انجام گردید. نتایج حاصل از تحلیل تشخیص نشان داد که سه ردیاب p، na و mg از بین ردیاب های p، na، mg، mn، fe، zn، ca، cu، ni و k به عنوان ترکیب بهینه جهت جداسازی کاربری های اراضی در منطقه انتخاب شدند و در آخر با استفاده از مدل های چند متغیره ترکیبی، سهم کاربری های مرتع، اراضی کشاورزی، جنگل های دست کاشت و اراضی بایر به ترتیب برابر 25/31، 85/2، 85/2 و 05/63 به دست آمد. خطای نسبی مدل ترکیبی برای براورد سهم کاربری های مختلف در تولید رسوب به دست آمد که برابر 65/7 درصد می باشد و ضریب کارایی مدل 35/92 درصد محاسبه شد. به طور کلی، نتایج حاصل از خطای نسبی و کارایی مدل نشان دهنده این است که روش انگشت نگاری توانایی بالایی در تفکیک منابع تولیدکننده رسوب دارند.